I. Quá trình hình thành và phát triển
Sở Tài nguyên và Môi trường được UBND tỉnh Hậu Giang thành lập theo Quyết định số 15/2004/QĐ-UB ngày 01/01/2004 của trên cơ sở hợp nhất Sở Địa chính, bộ phận quản lý Môi trường của Sở Khoa học Công nghệ và Môi trường (nay là Sở Khoa học và Công nghệ), bộ phận quản lý khoáng sản của Sở Công nghiệp, bộ phận quản lý Tài nguyên nước của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. Sở Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh; thực hiện chức năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân tỉnh quản lý nhà nước về: đất đai; tài nguyên nước; tài nguyên khoáng sản, địa chất; môi trường; khí tượng thủy văn; biến đổi khí hậu; chất thải rắn; đo đạc và bản đồ và các dịch vụ công về tài nguyên và môi trường theo quy định của pháp luật.
Thời điểm mới thành lập, tổ chức bộ máy của Sở Tài nguyên và Môi trường có 6 phòng (Văn phòng, Thanh tra, phòng Quy hoạch - Kế hoạch, phòng Đăng ký Đất đai, Phòng Môi trường và phòng Tài nguyên nước) và 04 đơn vị sự nghiệp trực thuộc (Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường, Trung tâm Lưu trữ, Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất, Trung tâm Quản lý, Khai thác và Phát triển quỹ đất).
Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư số 05/2021/TT-BTNMT ngày 29/5/2021 hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Sở Tài nguyên và Môi trường thuộc Ủy Ban nhân dân tỉnh, Phòng Tài nguyên và Môi trường thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện; Sở đã trình UBND tỉnh ban hành Quyết định số 20/2022/QĐ-UBND ngày 15/6/2022 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Sở Tài nguyên và Môi trường Hậu Giang gồm 04 phòng chuyên môn (Văn phòng, Thanh tra, Phòng Kế hoạch - Tài chính, Phòng Tài nguyên và Biến đổi khí hậu), 02 Chi cục (Quản lý đất đai và Bảo vệ môi trường) và 4 đơn vị sự nghiệp trực thuộc (Trung tâm Công nghệ thông tin tài nguyên và môi trường, Trung tâm Phát triển quỹ đất, Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường và Văn phòng Đăng ký đất đai).
Từ khi được thành lập đến nay, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hậu Giang không ngừng lớn mạnh, công tác quản lý ngành ngày càng được nâng cao, là một trong những đơn vị đi đầu trong việc thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực mình quản lý tại địa phương. Góp phần quan trọng trong việc hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Nguồn nhân lực của ngành từ khi chia tách tỉnh 2004 không quá 35 công chức, viên chức (phần lớn có trình độ đại học, trung cấp, không có Thạc sĩ). Đến cuối tháng 6 năm 2023, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hậu Giang có 242 công chức, viên chức và người lao động, trong đó có 50 công chức, 183 viên chức (không tính 35 viên chức của Trung tâm Phát triển quỹ đất do thực hiện tự chủ 100%) và 09 hợp đồng lao động theo Nghị định số 112/2022/NĐ-CP ngày 30 tháng 12 năm 2022 của Chính phủ. Về trình độ chuyên môn có sự phát triển vượt bậc, hiện có 01 Tiến sĩ, 36 Thạc sĩ, 181 đại học, còn lại có trình độ cao đẳng, trung cấp và trình độ khác; 26 trường hợp cao cấp lý luận chính trị, 28 trường hợp đang giữ ngạch chuyên viên chính, độ tuổi từ 36 đến 40 có 100 công chức, viên chức… Đây là nguồn lực rất quan trọng để phục vụ nhiệm vụ chính trị của ngành ngày càng phát triển trong thời gian tới.
II. Các thành tích về KTXH-ANQP (từ năm 2004 đến nay)
1. Cờ thi đua, Bằng khen của UBND tỉnh
+ Năm 2007, Quyết định số 521/QĐ-UBND ngày 17/3/2008 của UBND tỉnh Hậu Giang Về việc tặng cờ thi đua xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước năm 2007 Giải nhì.
+ Năm 2008, Quyết định số 436/QĐ-UBND ngày 25/2/2009 của UBND tỉnh Hậu Giang về việc tặng cờ thi đua xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước năm 2008 giải nhất.
+ Quyết định số 1497/QĐ-UBND ngày 27/5/2009 của UBND tỉnh Hậu Giang Về việc tặng cờ thi đua xuất sắc cho 01 tập thể đã có thành tích thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ từ năm 2004 đến năm 2008.
+ Năm 2009, Quyết định số 605/QĐ-UBND ngày 17/3/2010 của UBND tỉnh Hậu Giang Về việc tặng cờ thi đua xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước năm 2009 giải nhì.
+ Năm 2010, Quyết định số 433/QĐ-UBND ngày 14/3/2011 của UBND tỉnh Hậu Giang Về việc tặng cờ thi đua xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước năm 2010 giải nhì.
+ Năm 2011, Quyết định 730/QĐ-UBND ngày 04/4/2012 của UBND tỉnh Hậu Giang về việc tặng cờ thi đua xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước năm 2011 giải nhì.
+Năm 2015, Sở Tài nguyên và Môi trường được UBND tỉnh xếp hạng II
+ Năm 2016, 2020 đạt hạng III - Khối tham mưu kinh tế.
2. Cờ thi đua, Bằng khen của Bộ TNMT
+ Năm 2005, Bộ Tài nguyên và Môi trường tặng cờ thi đua về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
+ Năm 2009, Bộ Tài nguyên và Môi trường tặng Bằng khen đơn vị Hạng 3 Cụm thi đua số IX các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
+ Năm 2010, Bộ Tài nguyên và Môi trường tặng cờ Thi đua của Bộ đơn vị dẫn đầu Cụm thi đua số IX các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
+ Năm 2015, Sở được Bộ Tài nguyên và Môi trường tặng cờ thi đua dẫn đầu về cấp giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất.
+ Năm 2016, Sở được Bộ Tài nguyên và Môi trường tặng Bằng khen ó thành tích xuất sắc Cụm thi đua số IX.
+ Năm 2017, Sở được Bộ Tài nguyên và Môi trường tặng cờ thi đua có thành tích xuất sắc Cụm thi đua số IX.
III. Các sự kiện nổi bật của đơn vị từ năm 2004 đến nay
Năm 2011, Sở Tài nguyên và Môi trường Hậu Giang đăng cai Hội nghị tài nguyên nước vùng Đồng bằng sông Cửu Long do Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức, với sự tham dự của nhiều Bộ ngành Trung ương, khách quốc tế. Cùng năm đó, Hậu Giang đăng cai Hội nghị cụm thi đua só IX - Bộ Tài nguyên và Môi trường với sự tham dự của 13 Sở Tài nguyên và Môi trường vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Năm 2017, Sở Tài nguyên và Môi trường lần thứ 2 làm Cụm trưởng, Cụm thi đua số IX- Bộ Tài nguyên và Môi trường, với sự tham dự của 7 tỉnh, thành nam sông Hậu.
Năm 2020, Sở Tài nguyên và Môi trường được giao làm Trưởng khối tham mưu lĩnh vực kinh tế, với 11 thành viên.
Năm 2023, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hậu Giang được Bộ Tài nguyên và Môi trường giao nhiệm vụ Phó Trưởng Cụm thi đua số IX của Bộ (lần thứ Ba).